تحقیق نقش توبه در سقوط مجازات

پروژه دانلودی تحقیقاتی حقوق با عنوان نقش توبه در سقوط مجازات

اگر بگوییم قدرت و ریشه توبه، همپای پای گذاری آدمی بر روی کره خاکی است و عمری به درازای حیات بشری دارد می توان ادعا کرد، قلم را به مبالغه نیاورده ایم.

توبه را نه تنها از دیدگاهی صرفاً دینی و مذهبی، بلکه از منظر انسانی و عرفی نیز می توان به نظاره نشست. چرا که آدمی در گذرگاه زمان با صرف نظر از جامعه ای که به آن تعلق دارد و با قطع نظر از آداب و رسوم سنت ها اعتقادات و گرایشات فردی و اجتماعی عدول و احتراز و حتی انزجار از آنچه گذشته است و دوری از آنچه که با ارزیابی و سنجش های آدمی در حال انطباق نمی یابد، امری بدیهی و واقعیت مکرر است.

از سوی دیگر بازسازی جامعه بر مبنای معیارهای اسلامی و انسانی بدون بازسازی رفتار و شخصیت اعضای آن و بدون تربیت و اصلاح افراد امری غیرممکن و دور از واقعیت به نظر می رسد. در قلمرو اجتماع، با اشخاصی که بر مبنای ارزشهای غلط تربیت شده و با آن خو گرفته اند، نمی توان جامعه ای سالم بنا کرد، لذا آمادگی و قابلیت و سلامت افراد از شرایط اولیه یک اجتماع سالم است.

توبه می تواند به عنوان بهترین روش در جهت نظارت بر خود و بازسازی خویش بر مبنای ارزشهای الهی و انسانی ایفای نقش نماید و شخصیت و رفتار انسان را طوری تغییر دهد که دگربار به سمت گناهان سوق پیدا نکند و همین امر در نهایت به اصلاح و تربیت فرد که هسته اولیه اصلاح ساختار جامعه است منجر شود

تعریف توبه

1-1-1-تعریف لغوی

توبه از ماده توب می باشد: توب ، توبه متاب همه به معنی رجوع و برگشتن می باشد. در قاموس و صحاح و اقرب الموارد ، قید معصیت را اضافه کرده و گفته اند: رجوع از معصیت ولی رجوع مطلق صحیح است زیرا این درباره خدای تعالی نیز بکار رفته و در او رجوع از معصیت معنی ندارد. معنای توبه در زبان فارسی اگر چه تفاوتی با معنای توبه در زبان اصلی خویش ندارد ولی با عنایت به توانایی ها و چگونگی دستور زبان فارسی مشتقات بسیاری از آن در فارسی ساخته و امروزه کاربرد بیشماری دارند.

مصادر مرکبی چون توبه دادن توبه شکستن توبه کار توبه کردن از آن جمله اند. در این زبان از همین ریشه حاصل مصدر توبه گری و توبه کاری به کار برده می شود.

در شعر و ادب عرفانی فارسی زبانان توبه از واژه های پربسامدی است که در آثار ادباء و شعراء از قرون نخستین تا امروز جلوه می نماید.

1-1-2- تعریف اصطلاحی

بر اساس تعریفی که از توبه به عمل آمده است توبه عبارت است از بازگشت از گناه و پشیمان شدن از نافرمانی خدا ارکان اصلی آن سه چیز است: 1) علم به اینکه در گذشته نافرمانی خدا نمود. 2) پشیمان شدن از آن عمل 3) تصمیم به ترک آن در آینده و جبران گذشته. ترمینولوژی توبه را به ندامت از گناه دانسته است. بدیهی است صحبت از گناه و نافرمانی خدا و پرداختن به موضوعاتی نظیر آثار ثبوتی گناه مثل عذاب اخروی و... در علم حقوق شاید وجهی نداشته باشد. با این همه مشاهده کردید در تعاریف فوق از چنین واژه ها و عباراتی استفاده شده است که نشان دهنده تأثیرپذیری حقوق وضعی از حقوق اسلامی در این مورد است.

احکام و شرایط توبه

شرایط پذیرش توبه

در این زمینه روایات وارده از پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) به صورت روشنی به بیان ارکان و شرایط توبه می پردازد و به تفضیل آن را بیان می کند. پیامبر اکرم (ص) می فرماید:

توبه کننده باید اثر توبه را آشکار کند که در غیر این صورت تائب نخواهد بود. این آثار عبارتند از:

ا) راضی ساختن دشمن و کسانی که با آنها در حال نزاع و درگیری باشد 2) اعاده نمازهای فوت شده 3) تواضع بین مردم 4) دوری از شهوات 5) روزه گرفتن.

به نظر می رسد چهار مورد ذکر شده در حدیث شریف مصادیق اصلاح عمل و عمل صالح باشد که به کرات در آیات فریضه از شرایط پذیرش توبه و صحت آن شمرده است.

در روایات دیگری امیرالمومنین علیه اسلام استغفار را از درجه علیین دانسته و برای آن 6 مرحله بر می شمارد، 1) پشیمانی بر گذشته 2) تصمیم همیشگی بر عدم بازگشت به گناهان 3) ادای حقوق مردم 4) ادای فرائض و واجبات فوت شده 5) گوشت هایی که از راه گناه روییده است به حزن و اندوه آب کند بگونه ای که پوست به استخوان بچسبد و دگر بار گوشت در بین آنها بروید. 6) همچنان که حلاوت و شیرینی کاذب معصیت و گناه را به تنش چشانده، همانگونه نیز الم و سخنی طاعت را بر تنش بچشاند. در این هنگام می توانی بگویی، استغفرالله.

عدم پذیرش توبه ای از افراد

گفته شده قبول توبه فضلی است الهی و خداوند بواسطه فضل و رحمت خویش آن را نسبت به افرادی که دارای تمامی شرایط توبه صحیح باشند دریغ نمی کند و آن هنگام که تائب، موفق به انجام توبه ای حقیقی گردد، خداوند توبه اش را می پذیرد.

در قرآن کریم، خداوند در آیاتی، وعید عدم پذیرش توبه دو دسته از افراد را داده و نسبت به آنان انذار کرده است . ظاهراً این عدم قبولی کاشف از عدم انجام توبه ای واقعی از سوی دو دسته مذکور و نبود تمامی شرایط توبه صحیح در آنهاست.

مشرف به موت

در سوره نساء آمده است، و لیست التوبه للذین یعملون السیئات حتی الذا خصر احدهم الموت قال انی تبت الان . . . در تفسیر المیزان ذیل آیه مذکور اینگونه آمده: وقتی گناهکار به مرگ خود نزدیک می شود- در اثر دیدن و زو و بال اعمال ننگین از کرده خویش پشیمان می شود و از آنچه کرده بیزاری می جوید. اما ندامت به سبب حقیقت ندامت نیست و از طبیعت و هدایت فطرتش نادم نشده، بلکه حیله ای است که نفس شریر و حیله گرش برای نجاتش اندیشیده به دلیل آنکه اگر فرضاً از آن و بال مخصوص نجات یابد و مثلاً مرگش فرا نرسد و بیماریش بهبود یابد دوباره به همان لجاج و عنادش و به همان اعمال زشتش برمی گردد

باید این نکته را توجه نمود که اصولاً هیچ عملی بعد از رویت مرگ و در حالت احتضار به تصریح خداوند در قرآن قبول نمی شود و مورد منحصر در عدم قبولی توبه نیست به این آیه توجه کنید: یوم یاتی بعض آیات ربک لاینفع نفساً ایمانها در این آیه خداوند می فرماید: ایمان کسانی را که در دنیا و در حالت اختیار ایمان نیاورده اند در روز رستاخیز نمی پذیرد و یا در آیه و انفقوا من ما رزقناکم من قبل این یاتی احدکم الموت از مفهوم آیه فهمیده می شود که صدقه هنگام رویت مرگ مفید فایده نیست. بطور کلی از آیات مذکور استفاده می شود که هنگام مشاهده مرگ و عذاب الهی نه پشیمانی فضیلت است و نه ایمان موجب تکامل، و نه صدقه وسیله تقاخر، در این حالت هر عملی بلاثر است و بی فایده.

فهرست مطالب تحقیق

مقدمه

فصل اول: مباحث عمومی و مبنایی توبه

تعریف توبه

تعریف لغوی

تعریف اصطلاحی توبه

احکام و شرایط توبه

شرایط پذیرش توبه

عدم پذیرش توبه ای از افراد

مشرف به موت

کفار

آثار توبه

آثار ثبوتی توبه

آثار اثباتی توبه

سقوط مجازات

قبول شهادت

عفو امام

کیفیت احراز توبه با ملاحظه قواعد عمومی

علم قاضی و توبه

توبه قبل از علم قاضی

توبه بعد از علم قاضی

مرور زمان و توبه

تبیین موضوع

فصل دوم: کیفیت توبه در مجازات ها

نقش توبه در حدود

توبه قبل از دستگیری و اثبات جرم

توبه بعد از اقرار به جرم

توبه بعد از اثبات جرم با شهادت شهود

زنا

لواط

مساحقه

شرب خمر

قوادی

سرقت

قذف

محاربه

توبه در تعزیرات

تعریف تعزیر و اقسام آن

تعریف تعزیر

تعریف لغوی تعزیر

تعریف اصطلاحی تعزیر

اقسام تعزیر از نظر قانونگذار

تأثیر توبه در سقوط مجازات های تعزیری

بررسی فقهی تأثیر توبه

مرتد

ساب النبی

ساحر

آکل الربا

زندیق

مکتسل الصلوه

بررسی مواد قانونی ناظر به توبه در تعزیرات

توبه در جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی موضوع ماده

توبه در جرایم علیه آسایش عمومی موضوع ماده

تأثیر توبه در جرایم منجر به قصاص و دیات

تأثیر توبه در جرایم منجر به قصاص

تأثیر توبه در جرایم منجر به دیات

نتیجه گیری و پیشنهاد

فهرست منابع